Czy grywalizacja to gra? O biznesowej wartości grywalizacji

Choć grywalizacja zawiera w swojej nazwie komponent “gra” utożsamianie jej z rozrywką typową dla graczy jest krzywdzącym uproszczeniem. Od wielu lat z powodzeniem wykorzystujemy ją do usprawniania procesów biznesowych właśnie dlatego, że grywalizacja to nie gra komputerowa, chociaż należy przyznać, że mechanika gier odgrywa w niej niezwykle istotną rolę.

Czym tak naprawdę jest grywalizacja i w jaki sposób wykorzystuje mechanizmy gry? Dlaczego włączenie elementów gry do procesów biznesowych jest dla ich uczestników czymś naturalnym, a nie wynalazkiem ostatnich lat?

Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, w jaki sposób grywalizacja online przydaje się w obszarze szkolenia pracowników, w działaniach marketingowych czy zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz innych procesach zachodzących także w Twojej firmie. Poznasz również odpowiedzi na wyżej postawione pytania. Zapraszamy do małego kompendium wiedzy prezentującego założenia i elementy grywalizacji!

Grywalizacja — co to znaczy? Definicja Wikipedii

Na początek zacznijmy od definicji Wikipedii. Ta podkreśla, że grywalizacja (również gamifikacja, gryfikacja z ang. gamification) to “wykorzystanie elementów gier i technik projektowania gier w kontekście niezwiązanym z grami, mające na celu angażowanie ludzi, motywowanie do działania, pobudzanie do nauki i rozwiązywania problemów przy osiąganiu przy tym pożądanych zachowań lub innych założonych celów”.

Tak postawiona definicja naszym zdaniem tylko częściowo daje czytelnikowi odpowiedź na pytanie, czym jest grywalizacja. Co to oznacza w praktyce? Mamy ogromne doświadczenie z mechaniką gry, ze względu na e-sportowe korzenie i dobrze wiemy, że mechaniką gry można równie dobrze posługiwać się w codziennym życiu, a zwłaszcza w biznesie.

My rozumiemy grywalizację nieco inaczej - przede wszystkim za sprawą naszego wieloletniego doświadczenia w jej wdrażaniu i… e-sporcie. Tak! Zanim 11 lat temu stworzyliśmy Gamfi, zajmowaliśmy się profesjonalnym e-sportem i zarabialiśmy na życie rywalizacją w grach komputerowych.

Intuicyjnie może wydawać się, że grywalizacja w biznesie stanowi po prostu uatrakcyjnienie pewnych procesów, zwłaszcza szkoleniowych, jednak w rzeczywistości chodzi o coś znacznie więcej. Każdy kolejny przykład zastosowania grywalizacji doskonale to pokazuje. Tworząc narzędzia opierające się o grywalizację, tak naprawdę odwołujemy się do konkretnych działań, które są ludziom bliskie od tysiącleci.

Paradoksalnie, suma tych doświadczeń doprowadziła nas do autorskiej definicji grywalizacji, która leży daleko od gier. Ale po kolei. Zanim przejdziemy do przedstawienia grywalizacji w marketingu i biznesie, czy jako elementu programów lojalnościowych, warto szerzej wyjaśnić mechanikę gry, która towarzyszy rywalizacji e-sportowej.

O co chodzi w e-sporcie

Przejrzyj swoje gry w telefonie. W wielu z nich kluczowe jest działanie według określonego scenariusza. Osiągasz kolejne levele, przechodzisz misje, zdobywasz odznaczenia. Masz frajdę przez kilka dni lub tygodni, ale po jakimś czasie nudzi Cię powtarzalność scenariusza i szukasz innej rozrywki. W przypadku grywalizacji i recepta na sukces wygląda zupełnie inaczej i nie liczy się w niej wyłącznie zbieranie punktów. Na czym polega grywalizacja, której korzeni można doszukać się właśnie w e-sporcie? Spieszymy z odpowiedzią.

Zupełnie inaczej jest z e-sportem. E-sport jest rywalizacją w grach komputerowych prowadzoną w trybie multiplayer. To oznacza, że gracze rywalizują między sobą (indywidualnie bądź drużynowo), a nie z komputerem czy scenariuszem gry. Bez wątpienia e-sport jest zatem rozgrywką o charakterze społecznościowym, a właściwie każdy przykład zastosowania grywalizacji w biznesie lub innych dziedzinach życia posiada w sobie taki właśnie komponent.

Gry typu multiplayer angażują graczy nawet latami. Jak to możliwe? Dzieje się tak za sprawą szeregu silnych emocji towarzyszących, które sprawiają, że gra cały czas fascynuje. W grach typu multiplayer scenariusz jest ważny, ale nie najważniejszy. Jego głównym zadaniem pozostaje określenie zasad rozgrywki, w której uczestnicy biorą udział. Na marginesie ten sam schemat może zapewne dostrzec w swojej firmie. Rynek przypomina grę multiplayer, natomiast twoja organizacja rywalizuje z konkurentami reprezentującymi tę samą branżę. To tylko jedna z analogii.

Co nadaje ton rozgrywce, skoro nie scenariusz? Dużo istotniejsze są:

• rywalizacja,
• współzawodnictwo,
• współpraca pomiędzy członkami zespołu,
• strategie i myślenie strategiczne,
• społeczność skupiona wokół danej gry,
• turnieje i rankingi najlepszych graczy.

Grywalizacja działa!

W grach multiplayer nie chodzi o rozrywkę i zabawę samą w sobie, ale o osiągnięcie jak najlepszego wyniku, zajęcie wyższego miejsca w rankingu, docenienie przez innych graczy. Im lepsze wyniki, tym większa motywacja do dalszych działań. Nie bez powodu od lat toczy się dyskusja na temat klasyfikacji e-sportu jako dyscypliny sportowej i dopuszczenia go do olimpiad. E-sportowi bliżej bowiem do drużynowej sztafety niż do gry w Scrabble.

Teraz łatwiej dostrzec kolejne analogie pomiędzy e-sportem a grywalizacją. Tabele wyników znane z gier odnoszą się do rywalizacji i współzawodnictwa. Niejeden przykład grywalizacji, a konkretnie wykorzystującego ją narzędzia, ma na celu budowanie relacji między członkami zespołu – tutaj pojawia się znany z gier element współpracy. 

Bardzo istotne w biznesie zarządzanie projektami odpowiada strategiom tworzonym przez graczy. Rynek i jego otoczenie są odpowiednikiem w społeczności skupionej wokół gry. Turnieje, rankingi i nagrody są zaś sukcesem, któremu w biznesie może na przykład odpowiadać zwiększenie sprzedaży.

Psychologia naukowa w grywalizacji

Wymienione kilka akapitów wcześniej mechanizmy, które leżą u podłoża popularności e-sportu, to schematy zachowań, które towarzyszą ludziom od tysiącleci. Myślenie strategiczne, współpraca i współzawodnictwo towarzyszą nam dzisiaj (w pracy, w rozwijaniu pasji, w grach) tak samo jak towarzyszyły naszym przodkom w polowaniu na mamuty. Grywalizacja może zatem wykorzystywać mechanizmy znane ludziom od tysiącleci, zupełnie naturalne i wykształcone w procesie ewolucji, a więc tak bardzo bliskie prawdziwego życia.

Idąc dalej, można więc powiedzieć, że:

Grywalizacja nie jest prostym wykorzystaniem mechanizmów z gier. Grywalizacja bazuje na wykorzystaniu mechanizmów psychologii ewolucyjnej, które towarzyszą nam od zawsze i które są wykorzystywane m.in. w grach. Ale nie tylko.

Innymi słowy: grywalizacja działa także na tych, którzy nigdy w nic nie grali, bo nie bazuje na scenariuszach planszówek, ale na tym, jak ewolucja skonstruowała nasz mózg.

Celem grywalizacji są symulacje rozmów, decyzji lub wszystkich procesów odbywających się w celu budowania relacji, które mają doprowadzić graczy do zespołowego mistrzostwa. Przykłady grywalizacji odwołują się więc do konkretnych wycinków ludzkiej natury, co jest świetnym sposobem na symulowanie procesów biznesowych.

Grywalizacja, czyli droga do osiągania lepszych wyników

Co więcej, im dojrzalsza staje się grywalizacja, tym mniej elementów czerpie z gier, ponieważ jest stosowana  w zupełnie innym kontekście. Nie służy więc już tylko do tego, żeby dostarczać rozrywkę, ale przede wszystkim po to, żeby osiągnąć konkretny cel. A tu bardzo często mówimy już o twardych celach biznesowych. 

Grywalizacja — nasza definicja

Lata doświadczeń, które przełożyliśmy na wnioski opisane powyżej, doprowadziły nas do stworzenia naszej autorskiej definicji grywalizacji mającej odniesienie do biznesu. I do głównego obszaru naszych działań, czyli relacji pracownik-pracodawca:

Grywalizacja tłumaczy cele pracodawcy na cele pracownika i sprawia, że ich osiągnięcie staje się dla niego przyjemnością.

W powyższej definicji kluczowe są dwa elementy:

1. tłumaczy - ponieważ projektowane przez nas rozwiązania przekładają cel biznesowy organizacji (np. skrócenie procesu onboardingu) na serię zadań, misji i indywidualnych celów pojedynczych pracowników; ich realizacja prowadzi w efekcie do osiągnięcia postawionego przez biznesu celu;

2. przyjemnością — ponieważ mechanizmy zachowań, które wplatamy w nasze rozwiązania, dają pracownikom poczucie satysfakcji z osiągniętego mikro-celu i budują motywację do zdobycia kolejnych porcji wiedzy o podjęcia kolejnych działań wskazanych przez pracodawcę.

Konkretne cele realizowane przez pracownika,  na przykład w formie rozwiązywania interaktywnych quizów lub bardziej złożonych zadań, przekładają się na kolejne sukcesy. 

Przykładowo pracownik rozpoczynający przygodę z nową firmą po zakończonej rekrutacji zdobywa, podobnie jak w grach, punkty doświadczenia lub napełnia paski postępu i przechodzi kolejne poziomy trudności, po których jest gotów podejmować następne, coraz bardziej skompilowane i ambitne wyzwania. Grywalizacja w biznesie sprawia, że wykonanie takiego zadania wiąże się z jeszcze silniej odczuwaną satysfakcją.

Zastosowanie grywalizacji w narzędziach tworzonych przez Gamfi – zaangażowanie pracowników i nie tylko

Dokładne zrozumienie, czym jest grywalizacja i doświadczenie pochodzące z e-sportu pozwoliło nam znaleźć dla niej zastosowanie w biznesie. Szczególnie nowi pracownicy przypominają graczy, którzy rozpoczynają swoją przygodę z nowym tytułem multiplayer.

Wierzymy, że ich nastawienie i motywacja mogą za sprawą grywalizacji ulegać poprawie, poprzez kolejne wykonywane zadania. Jednocześnie elementy znane z gier pozwalają pracodawcom i przełożonym lepiej poznać umiejętności danego pracownika, a nawet ułatwiają określenie celów, które są przed nim stawiane. Podobnie dzieje się zresztą w procesie rekrutacji, w marketingu i sprzedaży i pozostałych procesach biznesowych.

W rozwiązaniach tworzonych przez Gamfi stosujemy grywalizację, aby zbudować fundament zaangażowania i motywacji do osiągania określonych rezultatów.  Może to dotyczyć zarówno konkretnych wyników biznesowych (np. wykonania planów sprzedażowych), jak też przyswojenia i utrwalenia nowo zdobytej wiedzy w procesie zdalnego onboardingu pracowników. O tym więcej już wkrótce!